پیچ و مهرهها از اجزای اساسی در صنعت ساختوساز، خودروسازی، صنایع دریایی و بسیاری از حوزههای دیگر هستند. برای افزایش دوام، مقاومت در برابر خوردگی و بهبود عملکرد این قطعات، از پوششهای مختلفی استفاده میشود. انتخاب پوشش مناسب به عواملی مانند شرایط محیطی، نوع کاربرد و هزینه وابسته است.
در این مقاله، انواع مختلف پوشش بولت (پیچ و مهره) را بررسی کرده و مزایا و معایب هر یک را توضیح میدهیم.
اهمیت پوشش دهی پیچ و مهره
پیچ و مهرههای فلزی بهویژه در محیطهای مرطوب و خورنده، در معرض زنگ زدگی و خوردگی قرار دارند. پوششدهی این قطعات میتواند:
- مقاومت در برابر خوردگی را افزایش دهد.
- استحکام مکانیکی را بهبود بخشد.
- طول عمر قطعه را افزایش دهد.
- اصطکاک و عملکرد اتصالات را بهینه کند.
انواع پوششهای پیچ و مهره
انواع مختلف پوشش بولت برای پیچ و مهرهها در نظر گرفته میشود که هرکدام ویژگیهای خاصی دارند. این پوششها بسته به نوع کاربرد، شرایط محیطی و نیازهای صنعتی انتخاب میشوند. در ادامه به معرفی انواع مختلف پوششهای پیچ و مهره و بررسی مزایا و معایب آنها میپردازیم.
پوشش گالوانیزه سرد (الکتروگالوانیزه)
گالوانیزه سرد یا آبکاری روی، نوعی پوشش بولت و فرآیندی است که در آن یک لایه نازک از روی (Zn) به روش الکتروشیمیایی روی پیچ و مهره اعمال میشود. این روش بیشتر برای کاربردهای کمتنش که نیاز به مقاومت متوسط در برابر خوردگی دارند، مناسب است.
از جمله مزایای این پوشش، ایجاد یک سطح یکنواخت و براق است که علاوه بر زیبایی، هزینه پایینی نیز دارد. با این حال، این پوشش به دلیل نازک بودن لایه محافظتی، در محیطهای بسیار خورنده یا مرطوب کارایی چندانی ندارد. از این رو، معمولاً در تجهیزاتی مانند وسایل خانگی، قطعات داخلی خودرو و صنایع سبک مورد استفاده قرار میگیرد.

پوشش گالوانیزه گرم
در روش گالوانیزه گرم، پیچ و مهرهها درون مذاب روی غوطهور میشوند که باعث ایجاد یک لایه ضخیم و مقاوم در برابر خوردگی میشود. این پوشش برای شرایط سخت محیطی مانند صنایع دریایی و ساختمانی بسیار مناسب است و دوام طولانیمدتی دارد. با این حال، یکی از معایب آن افزایش ضخامت رزوهها است که میتواند در برخی از اتصالات ایجاد مشکل کند.
همچنین، سطح این پوشش بولت معمولاً ناهموار بوده و ظاهری خشنتر نسبت به پوششهای نازکتر دارد. این پوشش بیشتر در سازههای فولادی، پلها و تجهیزات دریایی مورد استفاده قرار میگیرد.
پوشش فسفاته (Phosphate Coating)
پوشش فسفاته معمولاً به عنوان یک لایه پایه برای رنگآمیزی یا روغنکاری استفاده میشود. این پوشش باعث بهبود چسبندگی رنگ و روانکنندهها شده و مقاومت قطعات را در برابر سایش افزایش میدهد.
با این حال، مقاومت محدودی در برابر خوردگی دارد و به تنهایی برای محیطهای بسیار مرطوب مناسب نیست، مگر اینکه با روغن یا رنگ محافظت شود. این نوع پوشش عمدتاً در قطعات خودرو، ابزارآلات صنعتی و قطعات داخلی موتور کاربرد دارد.
پوشش داکرومت (Dacromet)
داکرومت یک پوشش بولت پیشرفته است که از ترکیبات زینک، کروم و آلومینیوم تشکیل شده و در دمای پایین اعمال میشود. این پوشش به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در صنایعی که نیاز به دوام طولانی دارند، بسیار پرکاربرد است. یکی از مزایای مهم این پوشش، عدم ایجاد تردی هیدروژنی (Hydrogen Embrittlement) است که در پیچهای پرمقاومت مشکلساز میشود.
اما هزینه بالای این فرآیند و نیاز به کنترل دقیق شرایط اعمال، از معایب آن محسوب میشود. این پوشش بیشتر در صنایع خودروسازی، صنایع هوایی و سازههای حساس به خوردگی مورد استفاده قرار میگیرد.

پوشش روی-نیکل (Zinc-Nickel)
پوشش روی-نیکل یکی از مقاومترین روشهای پوششدهی در برابر خوردگی است که عملکرد فوقالعادهای در محیطهای صنعتی و دریایی دارد. این پوشش در مقایسه با سایر پوششهای مبتنی بر روی، ماندگاری بیشتری دارد اما به دلیل فرآیند پیچیدهتر و هزینه بالاتر، استفاده از آن محدودتر است. از جمله کاربردهای این پوشش میتوان به قطعات خودرو، صنایع هوایی و دفاعی اشاره کرد.
پوشش پودری (Powder Coating)
پوشش پودری روشی است که علاوه بر مقاومت مناسب در برابر خوردگی، زیبایی خاصی به قطعات میبخشد. این پوشش دارای سطح صاف و متنوع از نظر رنگبندی بوده و در برابر ضربه و خراش مقاوم است. اما حساسیت به دمای بالا و نیاز به تجهیزات ویژه برای اجرا از جمله معایب آن به شمار میرود. این پوشش بیشتر در صنایع دکوراتیو، مبلمان فلزی و تجهیزات ورزشی کاربرد دارد.
انتخاب بهترین پوشش برای پیچ و مهرهها
استفاده از انواع مختلف پوشش بولت برای پیچ و مهرهها نقش مهمی در افزایش طول عمر و عملکرد آنها دارد. بسته به نوع کاربرد، شرایط محیطی و بودجه، میتوان از روشهای مختلفی برای پوششدهی استفاده کرد. انتخاب صحیح میتواند هزینههای تعمیر و نگهداری را کاهش داده و عملکرد بهینه قطعات را تضمین کند.
به طور کلی انتخاب پوشش مناسب به شرایط استفاده بستگی دارد. اگر مقاومت بالا در برابر خوردگی نیاز باشد، گالوانیزه گرم یا داکرومات گزینههای مناسبی هستند. برای کاربردهای صنعتی که نیاز به کاهش اصطکاک دارند، پوشش PTFE گزینه مطلوبی است. در شرایطی که ظاهر قطعه اهمیت دارد، پوشش نیکل-کروم میتواند بهترین انتخاب باشد.
همچنین بخوانید:
سوالات متداول انواع مختلف پوشش بولت
آیا پوشش گالوانیزه گرم بهتر از گالوانیزه سرد است؟
بله، زیرا لایه محافظتی ضخیمتری دارد و در محیطهای خورنده مقاومتر است.
چه تفاوتی بین داکرومت و گالوانیزه وجود دارد؟
داکرومت فاقد هیدروژنتردی بوده و مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارد، اما هزینه بالاتری دارد.
آیا پوشش فسفاته برای استفاده در محیطهای مرطوب مناسب است؟
خیر، مگر اینکه با روغن یا رنگ محافظت شود.
پوشش پودری برای پیچ و مهرهها کاربرد دارد؟
بله، اما بیشتر برای کاربردهای دکوراتیو و محیطهای کمتنش استفاده میشود.
پارسی بولت مرجع فروش انواع انکرها | پارسی بولت بزرگترین مرجع فروش انکر های وارداتی در ایران